Okmeydanı’nda Rantsal Dönüşüme Karşı Halkın Yanındayız

9 Haziran 2022

Okmeydanı’nda 2012 yılından beri gündemde olan kentsel dönüşüm projesi, 6306 sayılı Afet Yasası kullanılarak, bölgede planlanan soylulaştırma ve yerinden etme projesidir.

2012 yılında dönemin Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan’ın ‘Okmeydanı’nı Champs-Elysees yapacağız’ söylemleri ile bölgenin pazarlamaya açıldığı ve ortaya dökülen proje görselleri ile Haliçport projesinin devamı olarak nitelendirdikleri, bölgede yaşayanların ve hak sahiplerinin yerinden edileceği bir süreç öngörülmekteydi. Okmeydanı halkı, defalarca itirazlarını dile getirdi, plan iptal davaları açtı, yıllardır mücadelesini sürdürüyor.

6303 Sayılı Afet Yasası Kılıfı

13.06.2016 tarihli ve 2016/8949 Bakanlar Kurulu kararı ile ‘riskli alan’ ilan edilmiş olan 6 mahallede, Afet Yasası eliyle plan yapma yetkisi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na verildi. 2017 yılında ise Bakanlık, plan yapma ve onama yetkisini Beyoğlu Belediyesi’ne devretti. 6306 sayılı Afet Yasası, iktidar açısından çözümsüzlüğe düşen rantsal dönüşüm projelerinde kolaylaştırıcı ve ‘meşrulaştırıcı’ kılıf oluverdi.

Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun, 31 Mayıs 2012 tarihinde çıkarılmıştı. Afet Yasası’nı özetlersek, barınma hakkını yok sayar; yıkıma direnilirse elektrik, su, doğalgaz Afet Yasası’nın verdiği yetki ile kesilir. Yasa, mülk sahibinin haklarını yok sayar, yurttaşın itiraz hakkını elinden alır. Kanunda kiracıların hakkını koruyacak hiçbir madde yoktur.

Yarattıkları ve başına da ‘afet odaklı’ dedikleri kentsel dönüşüm projeleri modelinde, yurttaşın kendi evini zorla alıp, yurttaşı kredilendirip kendi evini borçla yurttaşa geri satar. Kiracılar ise hiçbir hakları olmadan yerlerinden edilir. Mülk sahibi ise kredi yükü sebebiyle mülksüzleştirilir. Yeni bir nüfus bölgeye yerleşir ve kent içinde bir sürgün yaşanır.

Okmeydanı’nda Zulüm Var

Okmeydanı kentsel dönüşümü, kent içinde rantı yüksek alanda, Afet Yasası kılıfına sokularak gerçekleştirilmek istenen emekçilerin mahallelerini gasp projesidir. Fetihtepe Mahallesi 3550 adada, kolluk gücüyle, savaş döneminde bile yapılamayacak biçimde elektrik-su-doğalgaz kesilerek, kira ve konut krizinin derinleştiği dönemde hak sahiplerini yerlerinden yurtlarından ederek boşaltılmaya çalışılmaktadır.

Halka imzalatılmak istenen muvafakatname güvencesiz ve tek taraflıdır. Beyoğlu Belediyesi’nin yaptığı açıklamada muvafakatname imzalayan hak sahiplerine 85 metrekare daire verileceği söylense de, muvafakatnamede “hak sahibi kendisine isabet eden konutun büyüklüğüne, bedeline, borçlanma yükümlülüklerine itiraz etmeyeceğini kabul eder” denmektedir.

Bu süreç gasptır. Gaspçılar ise bellidir. Bilal Erdoğan’ın Beyoğlu Belediye Başkanı ile 2014 yılında mikrofona takılan sohbetleri hatırımızda: “Bakalım şu dönüşümden de birkaç şey yapabilirsek, bir şey kalırsa bize… Projede olmasa da iki bina aldık mı! Havuz da yaparız, altına da bişeyler…”

Haliçport, Galataport projelerinin ilk ortaya saçıldığı günden beri, bu mega projelerin toplumsal, ekonomik ve ekolojik kriz yaratacak etkileri meslek örgütleri¹, mahalle dernekleri, dayanışmalar²  tarafından söylenmekte ve uyarılar yapılmaktadır. Mega projelerin yarattığı mekansal dönüşüm sadece yapılardan ibaret değildir. Etrafında yeni bir nüfus oluşmakta ve emekçiler yerlerinden sürülmektedirler. Haliçport projesinin sadece tersaneleri etkileyen bir proje olmadığını, etrafındaki mahalleleri de doğrudan etkileyecek bir dönüşüm projesinin merkezi olacağı uyarısına kulak tıkayan Haliçport Projesi mimarları, danışmanları da bu gidişin parçası olmuşlardır.

En temel ihtiyaçlar olan elektrik-su-doğalgaz hizmetini kesen Cengiz Holding-Kolin İnşaat ortaklığındaki BEDAŞ, İBB iştirakleri İGDAŞ ve İSKİ derhal sayaçları yeniden bağlamalıdır.

Mahalledeki zorbalıkla yerinden etmeler derhal durmalı ve halkın barınma hakkı, sağlıklı, insanca yaşama hakları güvence altına alınmalıdır.

Toplumcu Mühendisler ve Mimarlar Meclisi Kent Çalışma Grubu

1 Mimarlar Odası’nın açtığı iptal davası haberi https://www.denizhaber.com/guncel/halic-projesi-yargiya-tasiniyor-h33243.html

2 Haliç Dayanışması’nın hazırladığı Haliçport/Tersanesiz İstanbul’dan Okmeydanı’na Büyük Projeler belgeseli