• En Son
  • En çok Okunan
Hafriyat Lojistiğinden Kıyılara: Dolgu Alanlarının Kentsel Politik Ekolojisi (*) – Esra Sert

Hafriyat Lojistiğinden Kıyılara: Dolgu Alanlarının Kentsel Politik Ekolojisi (*) – Esra Sert

Temmuz 12, 2021
3 Aralık Mücadele Günüdür

3 Aralık Mücadele Günüdür

Aralık 3, 2022
İBB Suça Ortak Olma

İBB Suça Ortak Olma

Temmuz 27, 2022
Mühendis, Mimar, Şehir Plancısı Asgari Ücreti Arttırılmalıdır!

Mühendis, Mimar, Şehir Plancısı Asgari Ücreti Arttırılmalıdır!

Temmuz 16, 2022
Okmeydanı’nda Rantsal Dönüşüme Karşı Halkın Yanındayız

Okmeydanı’nda Rantsal Dönüşüme Karşı Halkın Yanındayız

Haziran 9, 2022
Kamusal Arsa ve Arazilerin Özelleştirilmesi-Özelleşmesi

Kamusal Arsa ve Arazilerin Özelleştirilmesi-Özelleşmesi

Haziran 5, 2022
Çorlu Ailelerini Savunduğu İçin Yargılanan Üyemiz Mühendis Birtan Altan’a Beraat

Çorlu Ailelerini Savunduğu İçin Yargılanan Üyemiz Mühendis Birtan Altan’a Beraat

Mayıs 20, 2022
Mühendislere Mimarlara Şehir Plancılarına Açık Çağrı

Mühendislere Mimarlara Şehir Plancılarına Açık Çağrı

Nisan 29, 2022
Yaşasın 1 Mayıs

Yaşasın 1 Mayıs

Nisan 29, 2022
TMMOB Neden Hedefte – Ümit Bayrak

Toplumcu Meclis’ten TMMOB ve Bağlı Odaların Genel Kurulları Sürecine İlişkin Açıklama

Şubat 16, 2022
Barınma Hakkı: Konut ve Kira Sorunu – Sinem Yıldız

Barınma Hakkı: Konut ve Kira Sorunu – Sinem Yıldız

Şubat 9, 2022
İklim Krizi

İklim Krizi

Haziran 5, 2022
TMMOB Mühendis, Mimar, Plancılar için 2022 Yılı Brüt Asgari Ücreti Belirledi: 7850TL

TMMOB Mühendis, Mimar, Plancılar için 2022 Yılı Brüt Asgari Ücreti Belirledi: 7850TL

Aralık 22, 2021
Toplumcu Meclis
Perşembe, Şubat 2, 2023
  • Ana Sayfa
  • Etkinlikler
  • Basın Açıklamaları
  • Haber & Duyuru
  • Makaleler
  • Sunumlar
  • İletişim
No Result
View All Result
Toplumcu Meclis
No Result
View All Result

Hafriyat Lojistiğinden Kıyılara: Dolgu Alanlarının Kentsel Politik Ekolojisi (*) – Esra Sert

system
Temmuz 12, 2021
in Makaleler
0

YOU MAY ALSO LIKE

Barınma Hakkı: Konut ve Kira Sorunu – Sinem Yıldız

Bitmeyen Kavga: Türkiye’de Kentler, Kent Hakkı ve Evimiz – Deniz Öztürk

Bu yazı XXI dergisi sitesinde 18.10.2017 tarihinde yayınlanmıştır. 

Modern kent; zaman-mekansal derinliği olan bir “kazı-dolgu” hikayesinin tarih boyunca peyzajda ilmek ilmek işlenmiş, katmanlaşmış, girift izlerinin bir nevi bileşkesidir. Daha doğrusu, ilk başta görünenin ardını kovalayan meraklı gözlere diyelim. Basitçe “kazı-dolgu” olarak kavramsallaştırdığım süreç, sadece yıkılacak-yapılaşılacak yeni alanlar bulunmasına ve sermayenin dolaşımına olanak sağlamıyor. Aynı zamanda toplumsal ilişkilerin yeniden örgütleneceği mekansallığı üretiyor ve kentsel metabolizma kaynaklı atığı, üretim ilişkisine yeniden dahil ediyor. İstanbul’daki kıyı dolgu alanı projeleri ise bu ilişkiselliğin güncel adresini tarif ediyor. Öne sürdüğüm ve çalışmalarına devam ettiğim araştırma alanı,1popülerliği gittikçe artan kıyı dolgu alanlarının; mimarlık, şehircilik ve İstanbul’un ekolojisi bağlamında kentsel dönüşümünün yeni ölçeğini (mega) ve yeni lokasyonunu (kıyı) bir tür yeniden üretmesi, tanımlaması ve ardındaki süreçlerin incelenmesinin kentsel politik ekoloji bağlamında denenmesi ve bu perspektifin dikkate değer olduğuna dairdir. Derdimiz; kentsel dönüşümün hafriyat lojistiği hesaplarından -kanserleşmiş hücreler gibi kentin bünyesine katılmaya zorlanan bir tür metastaz yaratan- dolgu alanlarının mekansal izdüşümüne uzanan dönüşümünün ekoloji politik arka planını anlamaya çalışmak. Ve ekseriyetle, kentsel peyzajda mimari projeler silsilesi aracılığıyla kurumsallaşan dönüşüm süreçlerinde, kentsel politik ekoloji perspektifiyle doğa-toplum arasındaki karmaşık ilişkinin yeniden üretiminde mekansal üretimin rolünün altını bir kez daha kalınca çizmek gerek.

Maltepe dolgu alanı

Yenikapı dolgu alanı

Kentsel politik ekoloji (Urban Political Ecology) konseptinin en belirgin özelliği, kentsel mekanı toplum-doğa ilişkisinin dönüşümünü anlamada kurucu bir öğe olarak olarak göz önüne almasıdır. Biraz daha açarsak, kenti doğanın karşısında gören fenomenin reddiyesidir ve temelde ekolojik problemleri anlamadan kentsel problemleri anlayamayacağımızı öne sürer.2 Kentin içinde doğanın işlevini sormaktan çok, doğa nasıl kentleşti sorusunu sorarak, kentteki sosyo-ekolojik bağlamı şekillendiren diyalektik ilişkiyi incelemeye çalışır. Örneğin Harvey (1996) ve Piers Blaikie’nin (1985; Blaikie ve Bloomfield, 1987) ilk çalışmalarında bu diyalektik ilişkinin çözümlemelerini görürüz.3 Türkiye’de mimarlık teorisi ve pratiği göz önüne alındığında oldukça yeni bir bağlam olduğunu söylemek mümkün. Mimarlık fakültelerinde mimar hala salt yapı “tasarlayan, yapan” özne olarak mı anlamlandırılıyor? Genç kuşak mimarlar kente dair üretimlerini hala ekosistemden bağımsız mı görüyor? 21. yüzyılda hesaplaşmamız gereken konularla mimarlık disiplininin yüzleşmesi aslında nerede duruyor? Bunlar, mimarlık teorisi, pratiği ve eğitimi içerisinde bulunanların acilen eğilmesi gereken sorular olarak malesef hala önümüzde. Öte yandan mimarlık disiplini için yeni olduğunu belirttiğim bağlam açısından kentte toplumsal anlamda mücadele içinde olan hem ekoloji hem de kent savunusu olarak yan yana gelişleri düşünelim. İsimleri her ne kadar hala ikiliğin-karşıtlığın taraflarını temsil etse de (kent referanslılar-doğa referanslılar) birbirinin içine geçen mücadele pratikleri ve aslında kentsel dokuyu koruma mücadelesi ile doğal yapıyı koruma mücadelesinin özdeş karakteri ve bir tür kader birliğinin göz kırpışı dikkate değerdir.

 

Doğa nasıl kentleşti sorusundan devam edersek, İstanbul’un kıyıları ve denizi nasıl kentleşti, kimler kullanıyor ve dahası İstanbul’a yeni bir ilçe doğurtacak boyutlara nasıl ulaştığı sorusu4 çeldirici bir nitelik taşıyor. Kıyılar tarih boyunca dolduruldu, hem günümüzde Hollanda, Danimarka gibi ülkelerde de kıyılar dolduruluyor argümanlarını öne sürmek pekala mümkün. Fakat, hem Hollanda ve Danimarka gibi ülkelerde kıyı dolgusu oluşturma metodu [dolgu alanları açık denizden temin edilen ve deniz ortamıyla uyumlu taban malzemesi ile doldurulur, daha sonra sağlamlaştırılarak dolgu sonrası kullanıma uygun hale getirilir (Küçükakça ve Akkaya, 2014)] hem de inşaat atığı dediğimiz malzemenin içeriğinin ve mukavemetinin coğrafi olarak değişmesi [örneğin Hollanda ve Danimarka’da, inşaat atığının %80-85’i beton ve duvar malzemesidir. Kuveyt’te ise inşaat ve yıkıntı atığının takriben %30’u betondur. (Ölmez, 2008; Küçükakça ve Akkaya, 2014). Türkiye ise müteahhitlerin beyanlarını esas alırsak dahi endişe vericidir.] üzerinde tekrar tekrar düşünülmesi gereken konular. Dahası kıyıların tarih boyunca doldurulduğu argümanına karşı da şunu diyebiliriz: Kıyıları göz önüne alındığında İstanbul, tarihi boyunca hiç bu kadar geriye dönüşsüz ve radikal ölçekte doldurulmamıştı ve olası sonuçlarını (sosyal, iklimsel, deniz ekosistemi vb. ekolojik sonuçlar) henüz yaşamadık. Kıyıların doldurulmasında kullanılan atık malzemelerin, devasa kentsel dönüşüm hamlelerinden arta kalanın bir yerden bir yere taşınma ve depolama maliyetini azaltmak için bulunmuş kent içi alelacele bir cevap olduğu aşikar. Bir taraftan yeşil alan üretiliyor argümanlarını dinlerken, hem bu “üretimin” arkasında hangi habitatlar yok ediliyor, kimlerin sağlığı tehlikeye atılıyor diye bakmak (örneğin asbest salınımı), hem de kazanan ve kaybedenlerin bir dökümünü yapmak gerekiyor. Ayrıca meydan ve kamusal alan olgusunun devasa bir yarımadaya terk edilmesi ve açık yeşil alanlar ile depremde toplanma alanlarını azaltan planlama, toplumsal örgütlenme hatalarının denizi doldurarak kapatılmaya çalışılması bu tür bir yazının sınırlarını aşan içeriklere sahip.

 

Toparlarken; kente dair her bir olguyu, müdahaleyi, tarihsel-coğrafi bağlamından kopuk değerlendiremeyeceğimizin, mekanın üretimini doğanın üretiminden ayıramayacağımızın, kıyılarımızın ve dolayısıyla kentimizin geleceğinin hafriyat lojistiği hesaplarından fazlası demek olduğunun altını bir kez daha çizelim derim. Yani ekolojiye ters köşeden bakmaya devam edelim!

 

NOTLAR:
[1] Bu yazı Esra Sert ‘in ODTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü’nde danışmanı Prof. Dr. Güven Arif Sargın ile halen çalışmalarına devam ettiği “The Urban Regime of “Excavation and Infill” In Case of Three Coastal Land Reclamation Areas of İstanbul Between 1970- 2017” isimli doktora tez çalışmasının içeriğinden faydalanılarak ve esinlenilerek yazılmıştır.
[2] Maria Kaika, City of Flows: Modernity, Nature, and the City (New York: Routledge, 2005), pp.5.
[3] Sert, E. and Tunçay, H. E. (2013) “Cities, Social Cohesion and the Environment: The case of Taksim Square, İstanbul”. New Opportunuties and Impasses: Theorizing and Experiencing Politics, POLITSCI’13 Conference Proceedings, October 31- November 2, 2013, İstanbul, University of Department of International Relations, pp.140.
[4] http://www.hurriyet.com.tr/istanbulda-dolgu-alanlar-2-55-kmye-ulasti-40inci-ilce-oldu-40574703

 

Paylaş133Tweet83Paylaş33Paylaş23

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Kategoriler

  • Basın Açıklamaları (78)
  • Etkinlikler (23)
  • Haber & Duyuru (68)
  • Kent Suçları Günlüğü (76)
  • Makaleler (67)
  • Sunumlar (26)

Son Yayınlananlar

3 Aralık Mücadele Günüdür

3 Aralık Mücadele Günüdür

Aralık 3, 2022
İBB Suça Ortak Olma

İBB Suça Ortak Olma

Temmuz 27, 2022
Mühendis, Mimar, Şehir Plancısı Asgari Ücreti Arttırılmalıdır!

Mühendis, Mimar, Şehir Plancısı Asgari Ücreti Arttırılmalıdır!

Temmuz 16, 2022
  • Ana Sayfa
  • Etkinlikler
  • Basın Açıklamaları
  • Haber & Duyuru
  • Makaleler
  • Sunumlar
  • İletişim


© 2021 ToplumcuMeclis.org

No Result
View All Result
  • Ana Sayfa
  • Etkinlikler
  • Basın Açıklamaları
  • Haber & Duyuru
  • Makaleler
  • Sunumlar
  • İletişim


© 2021 ToplumcuMeclis.org

Are you sure want to unlock this post?
Unlock left : 0
Are you sure want to cancel subscription?