12 Ağustos 2020
Geçtiğimiz ay restorasyon çalışmalarının başladığı ve 15 Eylül’de müze olarak açılacağı duyurulan Galata Kulesi’nde, bugün sosyal medyaya yansıyan uygulamaya dair videolar, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne 2013 yılında giren kültür mirasımıza nasıl müdahale edildiğini gösterdi. Aslında bu müdahale ülkemizdeki kültür varlıklarına bakışında özeti gibi.
Videoda açık biçimde yığma yapı olan kulenin taş duvarlarında darbeli kırıcılar (hilti) ile duvar kırıldığı görülmektedir. Yığma yapılarda bu tip darbeli kırıcı aletlerin titreşiminin derz boşalmalarına sebep olabileceği, yapıya zarar vereceği bilinmektedir. Bu nedenle sebebi ne olursa olsun restorasyon uygulamalarında özellikle yığma yapılarda bu tip aletlerin kullanılmasından kaçınılmaktadır. Bu uygulama yıkım demektir.
Bugünün Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı, eskinin Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan yaptığı açıklamada, yapılan bazı uygulamalardan rahatsız olduklarını belirterek olanı açıkça yanıltma yoluna gitmiş, müteahhit uyarıldı demiştir. Ancak yapılan uygulama, Demircan’ın bahsettiği gibi basit bir muhdes (niteliksiz ek) ayrıştırılması, duvardan sıva sökülmesi değil; taş duvarın yaralanması, darbeli kırıcı ile kırım yapılması işidir.
Sadece İstanbul’un değil tüm insanlığın kültür mirası olan 1500 yıllık Galata Kulesi’nin restorasyonu böylesi bir yıkım tavrı ile gerçekleştirilemez. Müteahhidin kulağını çektik tavrı ise biricik olan kültür varlıklarımıza yapılacak tüm müdahalelerin hassas ve bilimsel olması gerektiği gerçekliğini hafifsemek anlamına gelmektedir. İBB Kültür Müdürlüğü’nden yapılan açıklamada tüm sorumlular hakkında suç duyurusunda bulunulduğu söylenmiştir.
İBB’den alınıp Kültür ve Turizm Bakanlığı’na devredilen Galata Kulesi’nin şuan uygulanmakta olan restorasyon projesinin dahi Koruma Kurulu tarafından onaylı olmadığı iddialar arasındadır.
Türkiye’de restorasyon uygulamaları müteahhit cumhuriyetinde yandaşların zenginleşmesiyle yapılmakta; bilimsel kurallar, yaklaşımlar, kültür mirası, kentsel bellek, kamusal sorumluluk hiçe sayılmaktadır. Galata Kulesi restorasyonu AKP İstanbul İl Yönetimi’nden Sevilay Tuncer Uludağ’ın sahibi olduğu ES Yapı’ya verilmiş, danışman olarak da Narmanlı Han’ın yıkımının mimarı Sinan Genim seçilmiştir.
Beyoğlu Kültür Yolu olarak pazarlanan; bir kıyı şeridi talanı olan Galataport’tan başlayıp ülkenin en önemli modern mimarlık miraslarından birinin yıkımı üzerine konan Atatürk Kültür Merkezi’nde son bulacak rotanın orta noktasında Galata Kulesi restorasyonu da bir yıkım uygulaması ile devam edemez.
Uygulama derhal durdurulmalı, işin servis edildiği firma el çektirilmeli, Galata Kulesi Restorasyon projesinin onayı hakkındaki iddia Koruma Kurulu tarafından yanıtlanmalı, danışmanlar ve tüm sorumlular hakkında işlem yapılmalıdır.
Toplumcu Mühendisler ve Mimarlar Meclisi
toplumcumeclis.org
